نوروز از گذشته تا فردا در روایت «از اسطوره تا تاریخ»
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۳۳۵۲۷۵
مهرداد بهار، پژوهشگر نامی و شهیر حوزه اساطیر ایران باستان، که دامنه شهرت او مرزهای کشورمان را درنوردیده و آثارش در بسیاری از مجامع و نهادهای علمی و دانشگاهی جهان به عنوان آثار مرجع و منبع برای پژوهشگران و اندیشمندان مورد وثوق و استناد قرار گرفته و می‌گیرد در کتاب ماندگار خود از اسطوره تا تاریخ که توسط نشر چشمه منتشر شده است، نوروز را جشن باززایی می‌نامد و می‌نویسد: از هزاره سوم قبل از میلاد در آسیای غربی دو عید رواج داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی سپس آیین‌های نوروزی در ایران باستان را برمی‌شمارد و می‌نویسد: در آغاز، گروهی از مردان نیزه‌دار می‌آیند؛ سپس گاوان و اسبانی برای قربانی، سپس گردونه مقدس اهورامزدا و پس از آن دو گردونه مهر و ناهید. آنگاه آتشدانی حمل می‌شود و در پس آن، شاه با درباریان و پس از آن سوارکاران، نیزه‌داران، بزرگان و درباریان سوار بر اسب می‌آیند. در بامداد نوروز، شاه هخامنشی در آیینی می‌بایست شرکت جوید تا نوروز را پاس داشته و نوید آمدنش را به مردمانش بدهد. (ص.۹۴)
شناخت هویت‌مند نوروز در قاب تمدن ایرانی
تردیدی نیست که کشور ایران به‌عنوان یکی از پنج تمدن جهانی در کنار چین، یونان، هند و مصر، پایه‌گذار جغرافیای تمدن و فرهنگی هستند که ما امروز در قرن بیست‌ویکم آن را زیست می‌کنیم.
پسِ پشت تاریخ ۱۴ هزار ساله مکتوب زیست انسانی (آثار نقاشی شده در دیواره غارها) در هزاره‌ها، سده‌ها و دهه‌ها یادگارهای ماندگاری را در قالب کوزه‌های سفالی رفتارهای انسان‌های غارنشین و لوح‌های مکتوب می‌توان رصد کرد و دید که زلف نوروز و رفتارها و مفاهیم آیینی آن در نگاه با زلف تفکر اساطیری جهان و زیست آدمی بر این زمین اثیری گره خورده‌است.
استاد مهرداد بهار با ۲۹ سال تحقیق و پژوهش کتابی از اسطوره تا تاریخ)را به رشته تحریر درآورده‌است که تا امروز نه‌تنها متقن‌ترین کتاب در حوزه بررسی مفاهیم اساطیری در بطن رویدادهای حقیقی و واقعی تاریخ است که در موضوع و محور مشترکی چون نوروز مهمترین منبع پژوهشی درباره خاستگاه و پیداش آن به شمار می‌رود.
کتابی که علاوه‌بر زبان فارسی به زبان‌های مختلفی نیز ترجمه شده‌است و در بسیاری از محیط‌های آکادمیک و علمی جهان به‌عنوان کتابی مرجع قابل استناد قرار گرفته‌است. رفتار پژوهان، فرهنگ پژوهان، انسان پژوهان و کسانی که در حوزه فرهنگ عامه، ادبیات، اسطوره و در هنرهای دراماتیک مشغول فعالیت، علم‌آموزی و یا تدریس هستند یکی از مهمترین منابع قابل استنادشان برای کارهای پژوهشی کتاب از اسطوره تا تاریخ استاد مهرداد بهار است.
نوروز گنجینه‌ای ارزشمند و میراثی گرانبها از گذشته تا فردا
استاد مهرداد بهار در پژوهش و تالیف کتاب خود سابقه بیش‌از پنج دهه تجربه قلمی کردن نوشتارها و پژوهش‌ها و کتاب‌های پیشین را به این اثر هدیه داده است. همچنین روایات و مباحث مطرح شده در این کتاب آن‌چنان سلیس و روان است که هر نوع مخاطبی می‌تواند از آن بهره ببرد و بر دانش خویش بیافزاید و شاید بتوان این اثر را به پای همان زکات علمی گذاشت که مهرداد بهار در قالب کتاب از اسطوره تا تاریخ با من و شمای مخاطب در میان گذاشته‌است.
امید آنکه در همراهی با آئین‌های نوروز و در نگاه به نگرش‌های پیشینیان‌مان، نوروز و تمامی آیین و سنن آن را چون گران‌سنگ‌ترین نگاه و گنجینه‌ای میراثی ببینیم و بنامیم که به‌عنوان میراثی بزرگ به دست ما رسیده‌است تا بتوانیم آن را به‌عنوان دارایی ارزشمند از تمدن ایران چون امانتی به درستی به آیندگان بسپاریم.
برچسب‌ها کتاب تاریخ ایرانمنبع: ایرنا
کلیدواژه: کتاب تاریخ ایران کتاب تاریخ ایران اخبار کنکور اسطوره تا تاریخ مهرداد بهار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۳۳۵۲۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شیرینی‌ها و شگفتی‌های کودکان به روایت یک دیدار
به گزارش «مبلغ»، استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب داستان راستان درباره فلسفه نوشته شدن کتاب توحید مفضل که نام دیگر آن دانستنی های شگفت انگیز خلقت است، می نویسد: یک روز «مُفضل بن عُمر جُعفی» از پیروان امام صادق (ع) در مسجد النبی دید که سر و کله شخصی به نام « ابن ابی العوجاء» پیدا شد که به مادیگرایی و بی دینی معروف بود.
در کنار حرم رسول خدا (ص) با دوستانش به گفت و گو نشست و گفت که هنوز نتوانسته معمای شخصیت پیامبر (ص) را حل کند و اعتقاد خود را مبنی بر این که تدبیر و تقدیری در عالم خلقت در کار نیست بیان کرد و مفضل با شنیدن این اهانت ها طاقت نیاورد و او را دشمن خدا خواند و با عصبانیت با او سخن گفت.
ابن ابی العوجاء که مفضل را نمی شناخت، به او گفت اگر از متکلمین هستی، بیا روی اصول و مبانی کلامی با هم بحث کنیم و اگر واقعا دلائل قوی داشته باشی ما از تو پیروی می کنیم و اگر از یاران جعفر بن محمد هستی، بدان که او با ما این گونه سخن نمی گوید. چون او هرگز با ما تندی نمی کند و عصبانی نمی شود. بلکه سخنان ما را با کمال بردباری و متانت گوش می کند و آنگاه با جمله هایی کوتاه و پر مغز خود، چنان راه را بر ما می بندد که قدرت فرار از ما سلب می شود.
روایت یک دیدار و گفت وگو
مفضل به خانه امام صادق (ع) رفت و موضوع را بیان کرد و اینگونه شد که امام ششم در آن دیدار، سلسله دروس توحیدی را در چهار بخش برای او بیان کرد تا در مقابل افراد بی دین بتواند با استدلال پاسخ دهد. حاصل این دیدار مفضل طی چهار روز از صبح تا ظهر، کتابی شد به نام «توحید مفضل» که از جامع ترین بیان ها در حکمت آفرینش است.
عبرت بگیر از وضعیت کودک
امام صادق پس از بیان نکاتی درباره توحید، به آفرینش انسان و شگفتی های کودکان اشاره کرد و فرمود: اگر فرزند، دانا و عاقل متولد می شد، هر آینه دنیا در نظرش بسیار غریب می نمود و حیران می ماند. چون هر چیزی را که می دید، نمی دانست و بر او مسائل عجیب و غریبی از اختلاف شکل های جهان و پرندگان و چهار پایان و غیر آنها و ساعت به ساعت و روز به روز وارد می شد که مانند آنها را مشاهده نکرده بود.
وضعیت نادانی کودک
امام صادق در ادامه به مفضل فرمود: عبرت بگیر برای این وضعیت کودک، از حال کسی که او را اسیر کنند و از شهری به شهری برند و او عاقل باشد مانند فردی حیران که وحشت می کند، با آن که اوضاع شبیه به آنها را بسیار دیده است و کسی را که در کودکی و نادانی اسیر کنند سخن و ادب زودتر می آموزد از کسی که در دانائی و بزرگی او را اسیر کنند. اگر انسان عاقل متولد می شد، خواری در خود می دید. چون متوجه می شد که نمی تواند راه برود و دیگران او را بر دوش می گیرند و در گهواره می خوابانند و بر رویش پتو می اندازند.
شیرینی های کودکانه
آن حضرت همچنین فرمود: اگر نوزاد به صورت انسانی دانا و کامل متولد می شد، آن شیرینی کودکانه را نداشت و لذا اول که به دنیا می آید، نادان و غافل است از آنچه اهل دنیا در آن هستند و اشیاء را ملاقات می کند با ذهن ضعیفی و معرفت ناقص و روز به روز اندک اندک در دیدن هر چیز و ورود هر حال معرفتش زیاد می شود، و به امور غریبه الفت می گیرد و بر احوال مختلف معتاد می شود و به تدریج از حد تأمل و حیرت به مرتبه ای می رسد که به عقل خود تصرّف و تدبیر و چاره امور معاش خود می کند و عبرت می گیرد از احوالی که مشاهده می نماید و به سهو و غفلت مبتلا گردد و به طاعت و معصیت مکلّف می شود.
لذت تربیت کودکان
امام صادق (ع) به مفضل فرمود: اگر نوزاد در حین ولادت عقلش کامل و اعضایش قوی می بود و در کار خود استقلال داشت، حلاوت تربیت اولاد از بین می رفت و مصلحتی که پدر و مادر برای تربیت فرزندان درنظر می گرفتند، محقق نمی شد و بدان حکمتی در این تربیت است که بعد از احتیاج پدر و مادر به تربیت، اینگونه می شد که پدران و فرزندان به یکدیگر الفت نمی گرفتند. زیرا فرزندان از تربیت و محافظت پدر و مادر بی نیاز می بودند. پس در همان ساعت که از مادر متولد می شدند از ایشان جدا می شدند و دیگر کسی پدر و مادر خود را نمی شناخت.
گریه کردن کودکان
گریه کردن کودکان نیز حکمت هایی دارد که امام صادق (ع) به شاگرد خود املا کرده و فرمود: در مغز نوزاد رطوبتی وجود دارد که اگر بماند، دردهای بسیاری مانند نابینایی را ایجاد می کند. پس گریه نوزاد، این رطوبت را از سرش خارج می کند و باعث صحّت بدن و سلامتی چشم هایش می شود. پس اگر نوزاد گریه می کند و پدر و مادر از این منافع آگاهی ندارند و لذا تلاش می کنند تا کودک را ساکت کنند درحالی که نمی دانند گریه برای او بهتر است.
آب دهان کودکان
نکته دیگری که امام صادق (ع) به حکمت آن اشاره کردند، سرازیر شدن آب دهان نوزاد بود که فرمود: آبی که از دهان اطفال جاری می شود و اکثر اوقات سبب دفع رطوبتی می گردد که در ابدان ایشان بماند، هر آینه احداث دردهای عظیم در ایشان نماید. چنانچه می بینی کسی را که رطوبت بر او غالب می شود یا دیوانه ی شود یا به فلج و بیماری هایی دیگر مبتلا می شود. پس خداوند علیم در کودکی مقرر گردانیده که این رطوبت از دهان ایشان دفع شود تا موجب صحت ایشان در بزرگی گردد و خدا بر انسان ها تفضّل کرده تا به حکمت آنچه جاهل هستند، لطف کرده و اگر انسان ها نعمت های الهی را بشناسند، هر آینه به تفکّر مشغول شوند.
این طبیعتی که شما می گوئید...
اینجا بود که مفضل گفت گروهی این موارد را یک مساله طبیعی می دانند و امام صادق (ع) فرمود: از آنان بپرس آیا این طبیعتی که شما می گوئید، علم و قدرت بر این کارها دارد یا نه. پس اگر بگویند که علم و قدرت دارد، پس به خدا قائل شده اند ولی نامش را طبیعت گذاشته اند. چون معلوم است طبیعت را شعور و اراده ای نیست و اگر بگویند که طبیعت دارای علم و اراده نیست، پس معلوم است که این افعال محکم و با اتقان از طبیعت بی شعور صادر نمی شود. پس همانگونه که می دانی خدا همه چیز را با اسباب جاری کند و افراد جاهل بر این اسباب نظر افکنده اند و از مسبب الاسباب غافل شده اند.
کتاب توحید مفضل
کتاب توحید مفضل با ترجمه های گوناگونی منتشر شده و ترجمه های جدید نسبت به سایر ترجمه ها برای نوجوانان مناسب است. برخی هم این کتاب را به زبان کودکانه نوشته اند. در این کتاب مباحثی همچون حکمت آفرینش هر یک از اعضای بدن، چگونگی هضم غذا، شرافت انسان به سایر موجودات، حواس پنج گانه در انسان، ساختمان دل، فواید فراموشی، منافع حیا، شگفتی های حیوانات و طبیعت و همچنین در حکمت وجود ناملایمات و مصیبت ها مطالب متنوعی بیان شده است.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد